.
2. RozwiÂązywanie problemĂłw a myÂślenie twĂłrcze

Autor: WÂładysÂław Pitak

RozwiÂązywanie problemĂłw i myÂślenie twĂłrcze majÂą ze sobÂą tak wiele wspĂłlnego, Âże w zasadzie moÂżna je traktowaĂŚ jako to samo zjawisko. Jest coÂś z twĂłrczoÂści w kaÂżdym spontanicznym rozwiÂązywaniu problemĂłw, a myÂślenie twĂłrcze jest zwykle traktowane jako Âśrodek prowadzÂący do rozwiÂązania jakiegoÂś problemu. Obie czynnoÂści oparte sÂą na przypominaniu transferowym; gdyby opieraÂły siĂŞ tylko na przypominaniu odtwarzajÂącym, takie zachowania nie byÂłyby ani rozwiÂązywaniem problemĂłw ani myÂśleniem twĂłrczym.




PodobieĂąstwa miĂŞdzy rozwiÂązywaniem problemĂłw a myÂśleniem twĂłrczym
Ju¿ w 1910 r. J. Dewey 16) wyró¿ni³ uznane obecnie za klasyczne fazy wystêpuj¹ce w
ró¿nych sytuacjach rozwi¹zywania problemów :

1. odczucie trudnoÂści,
2. umiejscowienie i zdefiniowanie trudnoÂści,
3. wysuniêcie pomys³ów mo¿liwych rozwi¹zaù,
4. zaakceptowanie pomysÂłu rozwiÂązania.

D.M.Johnson 17) zredukowaÂł liczbĂŞ faz do trzech:
1.   preparacja,
2.   produkcja,
3.   ocena.

Merrifield 18) i inni zalecali powrót do modelu piêciofazowego, wyró¿niaj¹c: preparacjê, analizê, wytwarzanie, weryfikacje, powrót do faz poprzednich.
Klasyczny model myœlenia twórczego zaproponowa³ G. Wallas. Wyró¿nione przez niego fazy, to :

1.preparacja (zbieranie informacji, edukacja),
2.inkubacja (nieuÂświadomiona praca umysÂłu),
3.ciÂśnienie (pojawienie siĂŞ ÂświadomoÂści idei rozwiÂązania),
4.weryfikacja (Âświadoma ocena i precyzowanie idei, rozwiÂązania) 19).
Bardziej szczegó³owy zestaw kroków zaproponowa³ Rossman 20).

Obejmuje on:

1.   zauwaÂżenie potrzeby lub trudnoÂści,
2.   sformuÂłowanie problemu,
3.   przeglÂąd dostĂŞpnej informacji,
4.   sformuÂłowanie rozwiÂązaĂą,
5.   krytyczna ocena rozwiÂązaĂą,
6.   formuÂłowanie nowych pomys³ów,
7.   sprawdzenie i zaakceptowanie nowych pomys³ów.

Z ³atwoœci¹ mo¿emy dostrzec podobieùstwa miêdzy modelami myœlenia twórczego Wallasa i Rossmana a modelem rozwi¹zywania problemów Deweya. Nie ma takiej fazy u Deweya, która nie mia³aby odpowiednika w krokach wymienionych przez Rossmana. Jedynie inkubacja wymieniona przez Wallasa nie ma odpowiednika w ¿adnej z pozosta³ych list. Logicznie rzecz bior¹c, inkubacja nie jest rodzajem dzia³alnoœci lecz warunkiem i nie powinna siê tu znaleŸÌ.

Analogie wskazane wyÂżej mogÂą posÂłuÂżyĂŚ za jednÂą z przesÂłanek wniosku, Âże rozwiÂązywanie i myÂślenie twĂłrcze oparte sÂą w zasadzie na tych samych dziaÂłaniach podstawowych oraz za bazĂŞ opracowania pojedynczego, wspĂłlnego dla obu procesĂłw modelu.


 WiĂŞcej  >>> www.logos.pomorze.pl/kreator02

Uwaga:
Powy¿szy artyku³ jest fragmentem pracy badawczej pt. "Twórcza funkcja ekspresji dramatycznej. Wp³yw treningu dramatycznego na rozwój zdolnoœci twórczych uczniów szkó³ podstawowych".

Osoby zainteresowane peÂłnÂą wersjÂą wraz z przypisami, bibliografiÂą i aneksami proszone sÂą o kontakt z autorem: biuro@logos.dt.pl

.

.

Koœció³ oo. Franciszkanów w Wilnie




Koœció³ i klasztor o.o. Franciszkanów pw. NMP na Piasku w Wilnie(mimo zrujnowania go przez sowieckiego zaborcê) jest nadal miejscem spotkaù Polaków i Litwinów podczas dwujêzycznej liturgii, modl¹cych siê do Matki Boskiej Brzemiennej, figury zwanej drug¹ Matk¹ Bosk¹ Ostrobramsk¹.

Czy warto odwiedzaÌ ten koœció³, kiedy obok tyle atrakcji architektonicznych i historycznych?

Czy starczy czasu, aby oprócz Ostrej Bramy, cmentarza na Rossie i celi Konrada dojœÌ do znajduj¹cego siê na ul. Trockiej (Traku gatve) jednego z najstarszych koœcio³ów Wilna?

Czy mamy jakieÂś wspomnienia zwiÂązane z tym koÂścioÂłem i klasztorem oo. FranciszkanĂłw?

Pozdrawiam serdecznie.

@




GrĂłd Wilno zaÂłoÂżony zostaÂł przez ksiĂŞcia Giedymina w 1322 r. JuÂż w tymÂże 1322 roku na zaproszenie niejakiego GasztoÂłda mieli tu dotrzeĂŚ misjonarze franciszkaĂąscy w liczbie 14. Ci pierwsi misjonarze franciszkaĂąscy na Wielkanoc 1333 roku zostali przez pogaĂąskich LitwinĂłw umĂŞczeni. Siedmiu z nich ÂściĂŞto a pozostaÂłych siedmiu ukrzyÂżowano.

Nowa grupa franciszkaùskich misjonarzy w liczbie 36 przyby³a tu za generalstwa Gerarda Odona. Gaszto³d wybudowa³ im koœció³ pod wezwaniem Wniebowziêcia Najœwiêtszej Maryi Panny, zwany koœcio³em Matki Bo¿ej na Piasku.

24 maja 1341 na Wilno napadli Tatarzy i wymordowali tych misjonarzy, a razem z nimi i GasztoÂłda, ktĂłry przywdziaÂł habit franciszkaĂąski.

Ten sam generaÂł wysÂłaÂł nowÂą grupĂŞ franciszkanĂłw, ktĂłrzy w liczbie 46 pracowali tu aÂż do urzĂŞdowego chrztu Litwy w 1386 roku. Pierwszym biskupem w Wilnie zostaÂł franciszkanin Andrzej Wasillo z rodu JastrzĂŞbcĂłw.

7 sierpnia 1403 roku w czasie najazdu na Wilno schizmatyckich moskali zostali znowu umĂŞczeni liczni franciszkanie z gwardianem AnioÂłem na czele.

Klasztory franciszkaĂąskie w Wielkim KsiĂŞstwie Litewskim do roku 1517 naleÂżaÂły do Prowincji Czesko-Polskiej, a po roku 1517 roku do Prowincji Polskiej Âśw. Franciszka. W roku 1626 utworzono ProwincjĂŞ Rusko-LitewskÂą z klasztorĂłw na Rusi i Litwie, z kustodiami lwowskÂą i przemyskÂą na Rusi, a na Litwie z wileĂąskÂą i kowieĂąskÂą.

 
@



W 1686 r. doszÂło znowu do podziaÂłu i powstaÂła Prowincja Litewska Âśw. Kazimierza. Prowincja Ruska zachowaÂła nadal tytuÂł Âśw. Antoniego Padewskiego. Prowincja litewska miaÂła cztery kustodie: wileĂąskÂą, grodzieĂąskÂą, kowieĂąskÂą i poÂłockÂą. Prowincja ta ulegÂła kasacie po roku 1832, a jej majÂątek zabraÂł rzÂąd carski. W roku 1919 Wilno, Grodno i kilka innych klasztorĂłw powrĂłciÂło do Prowincji Polskiej.

Schematyzm Archidiecezji Wileùskiej z 1939 roku podaje, ¿e koœció³ Wniebowziêcia Najœwiêtszej Maryi Panny Zakonu OO. Franciszkanów fundowany przez Gaszto³da w XIV wieku, po po¿arze 1793 roku zosta³ wymurowany i 12 stycznia 1794 r. konsekrowany. W roku 1832 zosta³ on zajêty przez rz¹d carski a w roku 1934 przywrócony dla katolickiego kultu.

Franciszkanie przez caÂły okres miĂŞdzywojenny starali siĂŞ o zwrĂłcenie im koÂścioÂła i klasztoru i dopiero SÂąd NajwyÂższy w Warszawie w orzeczeniu z dnia 28 lutego 1938 roku zadecydowaÂł definitywnie o zwrĂłceniu franciszkanom koÂścioÂła i klasztoru w Wilnie.

31 maja 1992 r. Genera³ Zakonu - O. Lanfranco Serrini, po wizycie w Wilnie, pisze o mo¿liwoœci wejœcia do Wilna: Prze¿ywamy obecnie moment cenny dla przysz³oœci Zakonu na Litwie. Jestem pewny, ¿e bêdziemy wspólnie d¹¿yÌ do przygotowania tej przysz³oœci w atmosferze braterstwa i szczeroœci z koniecznym zaanga¿owaniem i wytrwa³oœci¹.

W sierpniu 1995 roku Prowincja GdaĂąska kupiÂła w Wilnie dom (adres jak wyÂżej), z przeznaczeniem na juniorat zakonny. Dom ten juÂż odrestaurowano i adoptowano do wymogĂłw Âżycia zakonnego. MoÂże on pomieÂściĂŚ kilkunastu zakonnikĂłw.



PrzeÂłoÂżeni i rektorzy koÂścioÂła NajÂświĂŞtszej Maryi Panny na Piasku w Wilnie



Od roku 1995 O. Marek Dettlaff, przeÂłoÂżony


http://www.misje.gdansk.franciszkanie.pl/wilno.html


@




W Przewodniku po Wilnie i jego okolicach wyd.2 z 1880 r. czytamy m.in., Âże pierwsze wydanie Przewodnika miaÂło miejsce w 1862 r. i dalej:

" Wiele siĂŞ zmieniÂło w Wilnie i kraju przez te ubiegÂłe lat siedemnaÂście. Wiele zmieniÂły wypadki dziejowe (powstanie styczniowe - red.), ktĂłre tak srodze, caÂłym krajem wstrzÂąsnĂŞÂły i zmieniÂły, gaszÂąc najwybitniejsze gwiazdy, ktĂłre mu przez lat wiele przyÂświecaÂły.

Ludzie, z którymi dzieliliœmy pracê, którzy nam wspó³czuli i tak chêtnie pomagali - spoczêli ju¿ snem wiecznym".

Autor "Przewodnika" wymienia dalej nazwiska tych znamienitych osĂłb:

Ignacy ChodÂźko, MichaÂł Homolicki, WÂładysÂław Syrokomla, Teodor Narbutt, MichaÂł BaliĂąski, MikoÂłaj Malinowski, Aleksander Zdanowicz, Eustachy Tyszkiewicz.

W tym Przewodniku (wyd. 1880) na str. pod tytu³em "Koœcio³y nieistniej¹ce" wymieniony jest koœció³ i klasztor ks. Franciszkanów, pw. Wniebowziêcia NMP fundowany przez Gasztolda (jak twierdzi ks.Grzybowski- kronikarz zakonu franciszkaùskiego) w 1421 r.


@



WÂśrĂłd nielicznych przewodnikĂłw i zapisĂłw kronikarskich, ktĂłre przetrwaÂły do naszych czasĂłw, na pewno wartÂą uwagi jest broszura autorstwa ks. WÂładysÂława Staicha, pt. Chrzciciele Litwy, ktĂłra opisuje udziaÂł polskich FranciszkanĂłw w nawracaniu ludu litewskiego. Broszura ta jest okolicznoÂściowÂą pamiÂątkÂą rekoncyliacji i otwarcia koÂścioÂła OO. FranciszkanĂłw na Piaskach w Wilnie (1864-1934).

WedÂług tej broszury, po poÂżarze w 1737 r. przez dÂługie lata trwaÂła odbudowa i kiedy (po prawie 60 latach) w 1794 r. zostaÂł pod dawnym wezwaniem uroczyÂście poÂświĂŞcony, niewiel przypominaÂł budowlĂŞ przez poÂżarem. NawĂŞ ÂśrodkowÂą wyniesiono do gĂłry, boczne przykryto oddzielnymi dachami, zrobiono bardziej wyniosÂły fronton.
WnĂŞtrze rĂłwnieÂż zmieniono. W koÂściele postawiono 12 oÂłtarzy + 2 w kaplicach.

@




Po kilkunastu latach wzglêdnego pokoju, koœció³ na Piaskach ponownie ulega ruinie. W 1812 r. wojska francuskie zajê³y koœcio³y w Wilnie na sk³ady wojskowe i stajnie, a ¿o³dacy niszczyli wnêtrza niemal doszczêtnie, wyrywaj¹c ze œcian nawet tablice nagrobne. S³ynna anegdota o Napoleonie (opowiadana przez przewodników wileùskich), który podobno zachwyci³ siê architektur¹ koœcio³a œw. Anny i chcia³ go "przenieœÌ" do Francji jest (jak twierdz¹ Bernardyni) bzdurn¹ bajk¹, gdy¿ tak naprawdê to Napoleon w tym koœciele urz¹dzi³ stajniê dla swoich koni.

Znowu minĂŞÂło kilkanaÂście lat, podczas ktĂłrych staraniem zakonu FranciszkanĂłw wszystko przywrĂłcono do dawnego wyglÂądu i ponownie wszystko przepadÂło.

Podczas powstania w 1863 r. zakonnicy odnosili siê przychylnie do walki o niepodleg³oœÌ, a niektórzy brali nawet czynny udzia³. Za karê klasztor i koœció³ uleg³ kasacji. Moskale spusztoszyli wnêtrze i w jego murach urz¹dzili archiwum, I tak by³o do 1933 r. kiedy to zaczêto (przy pomocy œwieckich z III zakonu franciszkaùskiego) przenosiÌ zbiory archiwalne do nowego gmachu.
Archiwum ostatecznie wyprowadzono 18 kwietnia 1934 r., a 5 grudnia w³adze przekaza³y koœció³ ojcom Franciszkanom.

Dalsze losy koÂścioÂła i klasztoru ponownie zaleÂżaÂły od politykĂłw, wojsk i sÂłuÂżb specjalnych.

Po ka¿dym, niszcz¹cym koœció³ okresie , w którym trudno by³oby zauwa¿yÌ ³askaw¹ rêkê Opatrznoœci, jedni odnawiali, odbudowywali i modlili siê do Matki Bo¿ej oczekuj¹c zmi³owania, uzdrowienia lub sukcesów, a drudzy bezkarnie niszczyli wiarê, nadziejê i mi³oœÌ wyznawców Chrystusa.



.

Fotografie ze zbioru prywatnego Tatiany Pitak
Wszelkie prawa chronione.
Kontakt: +48 600-809-254

.

.

ZdolnoÂści (pojĂŞcie, klasyfikacje, pomiary)
----------------------------------------------

Terminem "twórczoœÌ" zazwyczaj okreœlano wysi³ki i osi¹gniêcia ludzkie w dziedzinieartystycznej i naukowej. W potocznym rozumieniu "twórczoœÌ" - to dzia³alnoœÌ nosz¹ca cechy oryginalnoœci, odkrywcza, wnosz¹ca coœ nowego do istniej¹cego dorobku, a nawet bêd¹ca przejawem œciœle indywidualnych zdolnoœci.

autor: WÂładysÂław Pitak

Psychologia twórczoœci dopiero ostatnio zaczê³a siê intensywnie rozwijaÌ i wci¹¿ jeszcze sk³ada siê g³ównie z drobnych przyczynków, hipotez, a tak¿e eksperymentów wychowawczych o bardzo niejednakowej wartoœci poznawczej i praktycznej.





Wœród psychologów, zajmuj¹cych siê t¹ problematyk¹, dominuje opinia, ¿e do czynów twórczych zdolny jest ka¿dy, normalny cz³owiek. DosyÌ powszechnie uwa¿a siê tak¿e, ¿e twórczoœÌ to aktywnoœÌ przynosz¹ca wytwory dot¹d nieznane , a zarazem spo³ecznie wartoœciowe. W ocenie produktu istotne znaczenie przypisuje siê czynnikowi czasu, który sprawia, ¿e spo³eczne oszacowanie wytworu ulega zmianom, przechodz¹c czasem od pocz¹tkowego uznania przez ró¿ne fazy dewaluacji lub odwrotnie.

Ten uzupe³niaj¹cy warunek spe³nia okreœlenie M.I.Steina 10), zgodnie z którym: "TwórczoœÌ to proces przynosz¹cy nowy wytwór, oceniany w okreœlonym czasie przez grupê jako trafny lub u¿yteczny".

Proces twórczy rozpatruje siê dziœ jako szczególny przypadek ogólniejszego i wspólnego wszystkim ludziom procesu rozwi¹zywania problemów. TwórczoœÌ i jej wytwory stanowi¹ continuum, na którego jednym kraùcu stoj¹ dzie³a genialne, na drugim zaœ - samodzielne rozwi¹zania problemów o niewielkim znaczeniu. Miêdzy tymi biegunami istnieje bogata gama szczebli poœrednich 11).

Przymiotnikiem "twĂłrczy" okreÂśla siĂŞ wiĂŞc jakiÂś produkt speÂłniajÂący szczegĂłlne wymagania, jak i proces, ktĂłry do niego prowadzi, a takÂże pewne warunki sprzyjajÂące temu procesowi.

MĂłwiÂąc inaczej, problematyka twĂłrczoÂści obejmuje :

wytwory dziaÂłalnoÂści ludzkiej, proces twĂłrczy, ze szczegĂłlnym uwzglĂŞdnieniem samego aktu tworzenia, ktĂłry jest kluczem do ogĂłlnej teorii twĂłrczoÂści, osobĂŞ samego twĂłrcy, z pominiĂŞciem procesu tworzenia, Âśrodowisko, w ktĂłrym odbywa siĂŞ proces tworzenia, przy czym chodzi tu o ustalenie zwiÂązkĂłw miĂŞdzy twĂłrczoÂściÂą a warunkami zewnĂŞtrznymi.

W ostatnich latach pojawi³y siê próby nadania terminowi "twórczoœÌ" jeszcze szerszego znaczenia, objêcia nim tak¿e ró¿nych forma uczestnictwa kulturalnego, nie ³¹cz¹cego siê z powstawaniem nowych dzie³ czy realizacji artystycznych.

Wed³ug W. Szewczuka: - wbrew tradycyjnemu pojmowaniu twórczoœci nie jest ona wy³¹cznym przywilejem artystów i uczonych, lecz mo¿e mieÌ miejsce w ka¿dej sferze ludzkiej aktywnoœci, a wiêc w dzia³alnoœci organizacyjnej, poznawczej, produkcyjnej, wychowawczej, opiekuùczej, us³ugowej, porz¹dkowej, sportowej - 12).

Produkt zasÂługujÂący na miano twĂłrczego moÂże mieĂŚ wedÂług powyÂższego ujĂŞcia dowolnÂą postaĂŚ i byĂŚ nie tylko dzieÂłem sztuki, odkryciem czy oryginalnÂą maszynÂą, lecz rĂłwnie dobrze - projektem organizacyjnym, metodÂą treningu sportowego, Âżartem itp. 13).

ZupeÂłnie kraĂącowy poglÂąd reprezentuje K.ÂŻygulski, ktĂłry twierdzi, Âże "kaÂżde uczestnictwo kulturalne wymaga swoistego aktu twĂłrczego" 14). W tym sensie twĂłrczoÂściÂą jest nie tylko napisanie wiersza, czy jego publiczna recytacja, lecz kaÂżde jego wartoÂściowe dla jednostki odczytanie.

Psychologiê twórczoœci interesuj¹ w coraz wiêkszym stopniu tak¿e zachowania oraz wytwory zbli¿one do twórczoœci. Do takich godnych szczególnej uwagi zjawisk nale¿¹ zachowania i produkty okreœlane mianem oryginalnych, a tak¿e jednostki, które nie wykaza³y siê jeszcze zadowalaj¹cym produktem, ale zyska³y wysokie wyniki w testach psychologicznych mierz¹cych pewne cechy przypisywane ludziom twórczym.

Ten kierunek zainteresowaù jest podstaw¹ do rozró¿niania twórczoœci dokonanej od potencjalnej. Twórczoœci¹ dokonan¹ okreœla siê aktywnoœÌ uwieùczon¹ dzie³em, twórczoœci¹ potencjaln¹ - zdolnoœci twórcze, zachowania i produkty okreœlane mianem oryginalnych.

Pewne hipotezy dotycz¹ce zdolnoœci, które powinny mieÌ szczególne znaczenie dla myœlenia twórczego, sk³oni³y badaczy do poszukiwania zdolnoœci maj¹cych coœ wspólnego z p³ynnoœci¹ i giêtkoœci¹ myœlenia, zdolnoœci zwi¹zanych z ³atwoœci¹ wytwarzania pomys³ów i gotowoœci¹ do zmiany kierunku myœlenia czy modyfikowania informacji.

Pierwsza, powa¿na analiza czynnikowa nastawiona na weryfikowanie tych hipotez oraz inne, przeprowadzone póŸniej, wykaza³y istnienie jeszcze jednego czynnika okreœlanego mianem oryginalnoœÌ.

Wydaje siê, ¿e najtrafniej zdolnoœci zaklasyfikowa³ J.P.Guilford, wed³ug którego do elementarnych zdolnoœci twórczych nale¿¹ :

I. W zakresie pÂłynnoÂści wytwarzania treÂści :

1.p³ynnoœÌ s³owna,
2.p³ynnoœÌ skojarzeniowa,
3.p³ynnoœÌ ekspresyjna,
4.p³ynnoœÌ ideacyjna.

II. W zakresie wytwarzania treÂści umysÂłowych:

1.giêtkoœÌ spontaniczna semantyczna,
2.giêtkoœÌ spontaniczna figuralna,
3.giêtkoœÌ adaptacyjna figuralna,
4.giêtkoœÌ adaptacyjna symboliczna.
5.oryginalnoœÌ 15).

Zajmiemy siĂŞ teraz charakterystykÂą powyÂższych zdolnoÂści wskazujÂąc jednoczeÂśnie testy uÂżywane do ich pomiarĂłw:

- p³ynnoœÌ s³owna - polega na wypowiadaniu lub zapisaniu w wyznaczonym czasie s³ów zaczynaj¹cych siê lub koùcz¹cych na okreœlonej literze lub g³osce. Wœród lepszych testów znajduj¹ siê: przyrostki, pierwsze i ostatnie litery, rymy.

- p³ynnoœÌ skojarzeniowa - jest to zdolnoœÌ do p³ynnego operowania ró¿nego rodzaju okreœleniami i nazwami przedmiotów lub zjawisk. Tê zdolnoœÌ bada siê przy pomocy testów : Kontrolowane Skojarzenia, Znajdowanie Przeciwieùstw, Uzupe³nianie Porównaù.

- p³ynnoœÌ ekspresyjna - dobieranie odpowiednich s³ów, jak w przypadku p³ynnoœci skojarzeniowej, ale tutaj chodzi o konstruowanie wypowiedzi z kilku elementów. Do badania tej zdolnoœci stosuje siê testy: Tworzenia Przedmiotów, w których osoba badana ma u³o¿yÌ dwie lub wiêcej prostych form geometrycznych tak, aby utworzy³y przedmiot, którego nazwa jest podana.

- p³ynnoœÌ ideacyjna - wytwarzanie pomys³ów umo¿liwiaj¹cych wielokierunkowe poszukiwania. Chodzi tu przede wszystkim o podawanie jak najwiêkszej iloœci pomys³ów nowych zastosowaù znanych przedmiotów - liczy siê iloœÌ. Tê p³ynnoœÌ mo¿na badaÌ testami: Konsekwencje (oczywiste), Tytu³y historyjek (niepomys³owe), Zastosowanie, tematy, Wypracowanie.

- giêtkoœÌ spontaniczna semantyczna - polega na wyszukiwaniu nowych zastosowaù znanych przedmiotów. W odró¿nieniu od p³ynnoœci ideacyjnej liczy siê, nie iloœÌ lecz jakoœÌ. Najczêœciej stosowane testy: Niezwyk³e Zastosowania, Wielokrotne Grupowanie.

- giêtkoœÌ spontaniczna figuralna - zdolnoœÌ odmiennego spostrzegania tej samej figury. Miar¹ tej zdolnoœci jest szybkoœÌ przechodzenia od jednego do drugiego sposobu spostrzegania figury. Stosowane testy: Sortowanie Kolorowych Form, Test Podobieùstw Figuralnych.

- giêtkoœÌ adaptacyjna figuralna - zdolnoœÌ reorganizacji bodŸców wzrokowych. Chodzi tu o wykrywanie figur z t³a. Wszystkie testy badaj¹ce tê zdolnoœÌ obejmuj¹ problemy wymagaj¹ce zmiany taktyki w trakcie prób i b³êdów. Nale¿¹ do nich m.in.: Planowanie Manewrów Lotniczych, Wgl¹d, Uk³ad Kropek.

- giêtkoœÌ adaptacyjna symboliczna - zdolnoœÌ rozwi¹zywania ró¿nego rodzaju ³amig³ówek, w których za ka¿dym razem nale¿y stosowaÌ inn¹ regu³ê postêpowania, aby otrzymaÌ rozwi¹zanie. Do badania tej zdolnoœci u¿ywa siê testu £amig³ówki z Zapa³kami.

- oryginalnoœÌ - zdolnoœÌ produkowania takich odpowiedzi, które s¹ niecodzienne (rzadkie), opieraj¹ siê na odleg³ych skojarzeniach lub s¹ dowcipne (w sensie zaskakuj¹cej pomys³owoœci). Jako miarodajne wymienia siê takie testy jak :
Wytwarzanie Symboli, Konsekwencje NiezwykÂłych zdarzeĂą, TytuÂły.


Uwaga :
Powy¿szy artyku³ jest fragmentem pracy badawczej pt. "Twórcza funkcja ekspresji dramatycznej. Wp³yw treningu dramatycznego na rozwój zdolnoœci twórczych uczniów szkó³ podstawowych".

Osoby zainteresowane peÂłnÂą wersjÂą wraz z przypisami, bibliografiÂą i aneksami proszone sÂą o kontakt z autorem: biuro@logos.dt.pl
tel. 600-809-254

WÂładysÂław Pitak (pedagog kultury i oÂświaty, logopeda dypl.)

.
http://www.logopeda.fora.pl/wejdz-i-porozmawiaj,1/wladyslaw-pitak-inteligencja-a-zdolnosci-tworcze,205.html#511

.

.
Inteligencja (pojĂŞcie, teorie, pomiary)
----------------------------------------

Dzisiaj g³ównym przedmiotem badaù nad zdolnoœciami jest problematyka inteligencji i zdolnoœci intelektualnych.

Czym jest inteligencja?


Wed³ug W. Sterna 6): "Jest to zdolnoœÌ przystosowywania siê do nowych wymagaù przez odpowiednie wykorzystanie œrodków myœlenia". Wed³ug tej definicji, istotê inteligencji stanowi szeroko rozumiane myœlenie, zaœ funkcjê ¿yciow¹ - specyficznie ludzki sposób przystosowania siê do otoczenia.

C. Spearman proponuje wê¿sze, aktualne wspó³czeœnie, okreœlenie inteligencji: "jest to zdolnoœÌ ogólna do postrzegania zale¿noœci i wyci¹gania wniosków".
D.O. Hebb zaproponowa³, aby zadatki zdolnoœci, pewien wrodzony potencja³ nazwaÌ inteligencj¹ [A], natomiast aktualnie obserwowan¹ sprawnoœÌ umys³ow¹ podmiotu - inteligencj¹ "B".

P.E. Vernon zaproponowa³ dodatkowo wyró¿niÌ inteligencjê [C] i wed³ug niego jest ona tym, co mierz¹ testy inteligencji, u³atwia unikania uproszczeù polegaj¹cych na uto¿samianiu inteligencji [A i B] z wynikami pomiarów testowych.




PierwszÂą teoriĂŞ inteligencji (teoriĂŞ dwĂłch czynnikĂłw ) opublikowaÂł w 1904 r. C. Spearman, ktĂłry wyjaÂśniÂł zjawisko korelacji testĂłw umysÂłowych 7). W latach trzydziestych XX wieku, psycholog amerykaĂąski L.L.Thurstone - posÂługujÂąc siĂŞ testami "czystymi" pod wzglĂŞdem czynnikowym oraz nowymi zaÂłoÂżeniami metodologicznymi, wykryÂł kilkanaÂście niezaleÂżnych "zdolnoÂści (czynnikĂłw) podstawowych".

Oto kilka najwaÂżniejszych:

S - czynnik przestrzenny - wyobraÂżanie sobie stosunkĂłw przestrzennych i operowanie nimi w myÂśli;

P - czynnik spostrze¿eniowy - ujmowanie szczegó³ów wzrokowych i dostrzeganie w przedmiotach ró¿nic oraz podobieùstw;

R - rozumowanie - logiczne myÂślenie za pomocÂą symboli, przesÂłanek , wnioskĂłw ;

W - p³ynnoœÌ s³owna - ³atwoœÌ wypowiadania siê i pisania;

N - czynnik liczbowy - ³atwoœÌ wykonywania zadaù arytmetycznych;

M - pamiêÌ - ³atwoœÌ zapamiêtywania i odtwarzania materia³u pamiêciowego.

Kolejny kierunek teoretyczny reprezentuje J.P.Guilford. Preferuje on analizĂŞ czynnikowÂą opartÂą na ukÂładzie ortogonalnym, ktĂłra a priori wyklucza uzyskanie zaleÂżnoÂści hierarchicznych.

Drugim zaÂłoÂżeniem wyjÂściowym jest zaproponowana przez niego trĂłjwzglĂŞdowa  klasyfikacja zdolnoÂści. Opiera siĂŞ ona na przekonaniu, Âże kaÂżda obserwowalna zdolnoœÌ wyraÂża siĂŞ w okreÂślonej operacji umysÂłowej. Operacje dokonywane sÂą zawsze na okreÂślonym materiale informacyjnymi prowadzÂą do uzyskania okreÂślonych wytworĂłw. Aby wiĂŞc zdefiniowaĂŚ jakÂąkolwiek zdolnoœÌ, naleÂży wymieniĂŚ operacjĂŞ, materiaÂł i wytwĂłr tej operacji.

Guiford wyró¿ni³ 5 rodzajów operacji, 4 rodzaje materia³ów, i 6 rodzajów wytworów. Powsta³ model sk³adaj¹cy siê ze 120 szeœcianów, z których ka¿dy odpowiada jednej hipotetycznej zdolnoœci elementarnej, maj¹cej potrójn¹ charakterystykê .

Przedstawione wy¿ej teorie s¹ wyborem istniej¹cych kierunków badaù, które generuj¹ problemy i hipotezy oraz pomagaj¹ interpretowaÌ oceniaÌ wyniki. Spoœród niektórych uwzglêdni³em te modele, których podejœcie do badaù i teorii zdolnoœci wi¹¿e siê z zastosowaniem analizy czynnikowej.
InteligencjĂŞ mierzy siĂŞ testami czyli obiektywnymi i wystandaryzowanymi pomiarami prĂłbek zachowania.

Na podstawie tego pomiaru orzekamy o wielkoœci i rodzaju psychologicznych ró¿nic indywidualnych.

Najbardziej znan¹ skal¹ pomiaru wieku umys³owego, która by³a podstaw¹ wielu adaptacji, przeróbek i nowych pomys³ów, to skala Bineta-Termana oraz skale inteligencji dla dzieci i doros³ych Wechslera 9). Cech¹ charakterystyczn¹ konstrukcji testów Bineta by³o ³¹czenie w jedn¹ bateriê zadaù ró¿norodnych, wymagaj¹cych takich czynnoœci umys³owych, jak porównywanie, wnioskowanie przez analogiê, zapamiêtywanie itd. Oraz obliczanie jednego sumarycznego wyniku dla ca³ej baterii.

Jeszcze dalej poszedÂł w tym kierunku Thurstone tworzÂąc testy czynnikowo jednorodne, pozwalajÂące uzyskiwaĂŚ oddzielna miarĂŞ poszczegĂłlnych zdolnoÂści skÂładajÂących siĂŞ na inteligencjĂŞ.

Praktycznie rzecz bior¹c, korzystne jest ³¹czenie w jednym teœcie zadaù odwo³uj¹cych siê do kilku zdolnoœci podstawowych. Przyk³adem takiego kompromisu jest akceptowany w Polsce Amerykaùski Test Inteligencji (AGCT).

Test ten skÂłada siĂŞ z trzech rodzajĂłw zadaĂą badajÂących: thurstonowski czynnik werbalny, liczbowy i przestrzenny (VNS). ZadaĂą w sumie jest 150, po 50 kaÂżdego rodzaju. UÂłoÂżone sÂą one w przeplatajÂące siĂŞ bloki, po kilka zadaĂą jednego rodzaju w bloku. UkÂład zadaĂą jest spiralny, tzn. kolejne zadania kaÂżdego typu sÂą trudniejsze.

Wynik obliczany jest ³¹cznie dla wszystkich rozwi¹zanych zadaù, bez wyró¿niania ich rodzajów.
Nowe badania nad diagnoz¹ zdolnoœci twórczych przemawiaj¹ na korzyœÌ w³aœnie podobnych do powy¿szego testów wieloczynnikowych.

.

.
autor: WÂładysÂław Pitak
.
Wielu psychologów i pedagogów wyra¿a pogl¹d, ¿e sprawdzaÌ i oceniaÌ u ucznia bezpoœrednio mo¿na tylko wiedzê, umiejêtnoœci i nawyki, tak jakby mo¿liwoœci umys³owe stanowi³y bli¿ej nieuchwytn¹, nie podlegaj¹ca kontroli w³aœciwoœÌ, za której rozwój nie mo¿na odpowiadaÌ. Inteligencja pozostaje, tak jak inne w³aœciwoœci psychiczne, na zewn¹trz osi¹gniêÌ i stanowi jedynie warunek niezbêdny dla sukcesu.

Inteligencja czêsto identyfikowana jest ze zdolnoœci¹. Traktuje siê j¹ jako zdolnoœÌ ogóln¹, bêd¹ca podstaw¹ wszelkich osi¹gniêÌ; jako jedn¹ z podstawowych zdolnoœci ogólnych; jako zdolnoœÌ ogóln¹ obok specjalnych uzdolnieù, a tak¿e jako jedn¹ z ogólnych zdolnoœci obok wielu specjalnych. Przewa¿a jednak pogl¹d, ¿e inteligencja jest zdolnoœci¹ ogóln¹, sprzyjaj¹c¹ wszelkim sukcesom.





Geneza i rozwĂłj psychologii zdolnoÂści

Problematykê zdolnoœci psychologia podjê³a na pocz¹tku XX wieku. Pierwsze skale (Bineta, Termana, Wechslera) mia³y na celu g³ównie selekcjê uczniów opóŸnionych w nauce. 1) Pierwszym wa¿nym osi¹gniêciem teoretycznym by³a metoda analizy czynnikowej C. Spearmana (1904). Da³a ona pocz¹tek nowoczesnej metodologii wykrywania i klasyfikowania zdolnoœci mierzonych za pomoc¹ testów.

Teoretyczne podstawy genezy i rozwoju zdolnoÂści rozwijali takÂże psychologowie rosyjscy. Ich zdaniem rozwĂłj zdolnoÂści ma charakter dynamiczny. Obserwowalne zdolnoÂści u ludzi rozwinĂŞÂły siĂŞ w rozwoju filogenetycznym w wyniku nieustannej interakcji organizmu i Âśrodowiska.

WedÂług Leontiewa 2) istniejÂą dwa rodzaje zdolnoÂści:

- naturalne - rozumiane jako wrodzone wÂłaÂściwoÂści ukÂładu nerwowego o charakterze elementarnych zadatkĂłw, podlegajÂących biologicznemu rozwojowi i stanowiÂących fundament ksztaÂłtowania siĂŞ zdolnoÂści specyficznie ludzkich (rzeczywistych),

- specyficznie ludzkie - powstaÂły one w wyniku historycznego rozwoju spoÂłeczeĂąstwa dziĂŞki procesowi uczenia siĂŞ 3).
Psychologowie radzieccy analizowali zdolnoœci bardziej od strony jakoœciowej i ³¹czyli je z poziomem dzia³ania. Ka¿da zdolnoœÌ umo¿liwiaj¹ca dzia³anie jednoczeœnie rozwija siê i doskonali za poœrednictwem tego¿ dzia³ania. Istotê tej zale¿noœci wyra¿a treœÌ s³ynnej tezy marksistowskiej, i¿ "praca stworzy³a cz³owieka".

Podobny pogl¹d na genezê i rozwój zdolnoœci, jak uczeni sowieccy, aktualnie g³osz¹ psychologowie amerykaùscy. Na przyk³ad amerykaùski genetyk polskiego pochodzenia, Teodosius Dobzhansky g³osi, ¿e "dwudzielna klasyfikacja cech genetycznych i œrodowiskowych jest b³êdem, poniewa¿ ka¿da cecha jest zarówno genetyczna jak i œrodowiskowa" (nature and nurture) 4).

W Âświetle poglÂądu na rozwĂłj zdolnoÂści wg Dobzhansky'ego ÂźrĂłdÂłem zdolnoÂści sÂą zarĂłwno wpÂływy dziedziczne jak i Âśrodowiskowe.

Zbie¿ny pogl¹d na teorie zdolnoœci reprezentuje tak¿e psycholog angloamerykaùski R.B.Cattel 5). Wyró¿ni³ on, podobnie jak Leontiew, klasê "zdolnoœci ograniczaj¹cych", które w swej istocie pokrywaj¹ siê z radzieck¹ koncepcj¹ zdolnoœci naturalnych. Natomiast z pojêciem zdolnoœci specyficznie ludzkich (rzeczywistych) pokrywaj¹ siê w triadowej teorii zdolnoœci Cattela tzw. "czynniki poœrednicz¹ce".

Aktualnie uwa¿a siê, ¿e zdolnoœci nale¿y rozpatrywaÌ w obrêbie ró¿nic indywidualnych, poprzez analizê tych ró¿nic i ich uwarunkowaù, dokonywanie charakterystyk procesów wp³ywaj¹cych na sprawnoœÌ czynnoœci cz³owieka.

.

Nieznane dokumenty Czes³awa Kiszczaka odnalezione w USA. Wœród nich list do Lecha Wa³êsy
Dziennikarze "Rzeczpospolitej" i Polskiego Radia odnaleŸli w amerykaùskim Hoover Institute w Stanford nieznane dot¹d dokumenty i notatki nale¿¹ce do by³ego szefa komunistycznej S³u¿by Bezpieczeùstwa gen. Czes³awa Kiszczaka. Jest wœród nich m.in. jego list do ówczesnego prezydenta Lecha Wa³êsy.
 


CzesÂław Kiszczak

•   WiĂŞkszoœÌ dokumentĂłw zostaÂła sprzedana Amerykanom przez ÂżonĂŞ generaÂła po jego Âśmierci
•   W ujawnionym liÂście do Wa³êsy Kiszczak wyraÂża zaniepokojenie tzw. listÂą Macierewicza i przyznaje, Âże znaczna czêœÌ dokumentĂłw PRL-owskiego MSW dotyczÂących koÂścioÂła zostaÂła zniszczona
•   WedÂług informacji Polskiego Radia Kiszczakowie chcieli sprzedaĂŚ do USA rĂłwnieÂż teczkĂŞ TW "Bolka", ktĂłrym miaÂł byĂŚ Lech Wa³êsa. OdmĂłwiÂł jednak sam prezydent Obama
ZbiĂłr, ktĂłry trafiÂł za ocean jest iÂście imponujÂący - pisze Tomasz KrzyÂżak w "Rzeczpospolitej". Prawie trzy metry bie¿¹ce papierĂłw zgromadzono w sumie w 23 pudeÂłkach. Jest w nich korespondencja, ktĂłrÂą CzesÂław Kiszczak w ró¿nych okresach swojego Âżycia prowadziÂł z wieloma osobami – w tym. m.in. ze znanymi aktorami, Lechem Wa³êsÂą, Adamem Michnikiem czy Wojciechem Jaruzelskim. SÂą dokumenty wytworzone przez podlegÂłe generaÂłowi w okresie PRL agendy komunistycznej bezpieki – m.in. analizy dotyczÂące wprowadzenia stanu wojennego.

Czym interesowaÂł siĂŞ gen. Kiszczak?

Jest rĂłwnieÂż obszerna dokumentacja procesĂłw jakie generaÂł miaÂł po roku 1989 – w tym notesy ze strategiÂą obrony. SÂą wreszcie dokumenty osobiste: opinie z wojska o przebiegu sÂłuÂżby, oryginaÂł nominacji na stopieĂą generaÂła brygady, prawo jazdy, karta pacjenta z jednego ze stoÂłecznych szpitali, a nawet peÂłna dokumentacja medyczna.

CaÂłoœÌ kolekcji dopeÂłniajÂą wycinki prasowe. Te z okresu PRL to g³ównie relacje z wizyt jakie generaÂł skÂładaÂł w ró¿nych miejscach w Polsce i za granicÂą. Te po 1989 roku to imponujÂący zbiĂłr tematĂłw, ktĂłrymi siĂŞ interesowaÂł juÂż po przejÂściu na emeryturĂŞ. Zaskoczenia nie ma. JednÂą z osĂłb, ktĂłra znajdowaÂła siĂŞ w krĂŞgu jego zainteresowania byÂł Lech Wa³êsa. GeneraÂł zbieraÂł artykuÂły na temat przywĂłdcy "SolidarnoÂści", a potem prezydenta RP. ZakreÂślaÂł flamastrem interesujÂące go wÂątki z wywiadĂłw z Wa³êsÂą – np. te, w ktĂłrych byÂły prezydent odpieraÂł zarzuty o wspó³pracy z SB.
PoÂśrĂłd setek dokumentĂłw znajduje siĂŞ takÂże kilka albumĂłw z fotografiami Kiszczaka z czasĂłw PRL, a takÂże kilka godzin nagraĂą filmĂłw video, ktĂłre funkcjonariusze SB nakrĂŞcili podczas rozmĂłw komunistycznych wÂładz z opozycjÂą w Magdalence – tuÂż przed obradami OkrÂągÂłego StoÂłu.

Jak kolekcja znalazÂła siĂŞ za oceanem?

CzêœÌ z tych dokumentĂłw znana jest historykom, ale wiele z nich nie ujrzaÂła jeszcze ÂświatÂła dziennego. Jako pierwsi przeglÂądali te papiery dziennikarze "Rzeczpospolitej" i Polskiego Radia. Historykom znany jest np. sÂłynny list kaprala Lecha Wa³êsy do generaÂła Wojciecha Jaruzelskiego napisany podczas internowania przywĂłdcy "SolidarnoÂści" w ArÂłamowie 8 listopada 1982 r. Przytoczono go w caÂłoÂści 12 listopada 1982 r. na Âłamach rzÂądowej „Trybuny Ludu”. Jego kopia znajduje siĂŞ w Instytucie PamiĂŞci Narodowej, ale oryginaÂł wylÂądowaÂł w USA.

Hoover Institution Library & Archives w Stanford nie udziela informacji dotycz¹cych daty pozyskania materia³ów archiwalnych, ani kwoty jaka zosta³a za nie zap³acona. Ale wed³ug naszych ustaleù nieznaczn¹ czêœÌ przekaza³ jeszcze za ¿ycia sam gen. Czes³aw Kiszczak. Reszta zosta³a sprzedana ju¿ po jego œmierci, czyli po 5 listopada 2015 r. oraz po wizycie w willi Kiszczaków prokuratorów z IPN w lutym 2016 r., gdzie nie dokonali oni przeszukania, a jedynie wezwali Mariê Kiszczak do dobrowolnego wydania dokumentów.

W rozmowie telefonicznej Maria Kiszczak przyznaÂła, Âże ostatnie materiaÂły archiwalne zostaÂły przez niÂą sprzedane do Stanford… zaledwie pó³ roku temu. Wiele wskazuje na to, Âże przed sprzeda¿¹ wcale ich nie przeglÂądaÂła – w archiwaliach znajdujÂą siĂŞ np. polisy ubezpieczeniowe domu KiszczakĂłw czy oryginaÂły umĂłw Marii Kiszczak z ZAIKS-em, dotyczÂące praw autorskich i naliczania tantiem od sprzedaÂży jej publikacji.

List generaÂła do prezydenta

Polskie Radio opublikowa³o dzisiaj na swojej stronie nieznany dot¹d historykom list genera³a do Lecha Wa³êsy z 31 maja 1993 roku. Jak mówi dziennikarz "Rzeczpospolitej" Piotr Litka, dokument pokazuje, próbê "rozgrywania" ówczesnego prezydenta. W sposób zawoalowany sugeruje te¿ wiedzê na temat jego przesz³oœci w SB.


- W liœcie pisze, ¿e stara siê lojalnie szanowaÌ agenturê, wspomina, ¿e jej ujawnianie w kraju jest niepotrzebne. Jednoczeœnie jest zaniepokojony pojawieniem siê tzw. listy Antoniego Macierewicza - wyjaœnia dziennikarz. - List pojawia siê w momencie, gdy na du¿¹ skalê w archiwum Urzêdu Ochrony Paùstwa s¹ wyszukiwane i niszczone masowo wszelkie dokumenty dotycz¹ce agenturalnej przesz³oœci Lecha Wa³êsy - dodaje.

Jak mówi dziennikarz "Rzeczpospolitej" Tomasz Krzy¿ak, pojawia siê tam te¿ w¹tek o dokumentach dotycz¹cych inwigilacji koœcio³a. - Czes³aw Kiszczak do koùca ¿ycia zaprzecza³, ¿e by³y one niszczone, natomiast w liœcie wprost pisze do Lecha Wa³êsy, ¿e po unormowaniu siê stosunków z Koœcio³em, dokumenty w wiêkszoœci zosta³y zniszczone - wyjaœnia. W liœcie mo¿emy przeczytaÌ, ¿e "w Ministerstwie Spraw Wewnêtrznych zlikwidowano departament IV i praktycznie wszystkie materia³y, które mog³yby w przysz³oœci byÌ wykorzystane przez ludzi nie¿yczliwych koœcio³owi"
Dziennikarze natrafili równie¿ na list kaprala Lecha Wa³êsy do genera³a Wojciecha Jaruzelskiego napisany podczas internowania w Ar³amowie - 8 listopada 1982 roku. Jego kopia jest jednak od dawna w archiwum Instytutu Pamiêci Narodowej.

Obama nie chciaÂł teczki TW "Bolka"

Jak mĂłwi dyrektor radiowej TrĂłjki Wiktor ÂŚwietlik, udaÂło siĂŞ teÂż ustaliĂŚ, Âże w pewnym momencie Kiszczakowie chcieli sprzedaĂŚ teczkĂŞ TW "Bolka" Amerykanom. Ci jednak odmĂłwili, a miaÂło to wypÂływaĂŚ bezpoÂśrednio od prezydenta Baracka Obamy. - Uznali, Âże moÂże to zaszkodziĂŚ stosunkom sojuszniczym, moÂżemy wiĂŞc zobaczyĂŚ jakÂą ta sprawa odgrywaÂła rolĂŞ na poziomie politycznym, a nawet geopolitycznym - dodaje Wiktor ÂŚwietlik.
Zaznacza, ¿e wkrótce zostan¹ opublikowane kolejne odnalezione dokumenty. - ZnaleŸliœmy bardzo wiele materia³ów dotycz¹cych polskiej historii najnowszej, spraw zwi¹zanych z funkcjonowaniem rz¹du emigracyjnego, czy pomoc¹ dla ludnoœci ¿ydowskiej niesionej przez Poloniê amerykaùsk¹ - wyjaœnia. Bêd¹ one systematycznie pojawiaÌ siê na stronach Polskiego Radia oraz antenach publicznego nadawcy.

https://wiadomosci.onet.pl/kraj/usa-znaleziono-dokumenty-czeslawa-kiszczaka-w-tym-list-do-lecha-walesy/0yw20xm

http://www.senior.pun.pl/viewtopic.php?id=154

http://www.senior.pun.pl/viewtopic.php?pid=709#p709
.
http://www.rodowody.pun.pl/viewtopic.php?id=97

http://www.rodowody.pun.pl/viewtopic.php?pid=416#p416

http://www.mojeklasy.pun.pl/viewtopic.php?pid=388#p388

http://www.mojeklasy.pun.pl/viewtopic.php?id=83
http://www.mojeklasy.pun.pl/viewtopic.php?id=84
http://www.naszeklasy.pun.pl/viewtopic.php?id=158

http://www.naszaklasa.darmowefora.pl/index.php?topic=218.0

[size=18]Jerzy Besala
 
TAM KIEDYÂŚ BYÂŁA RZECZPOSPOLITA
--------' ZIEMIE UKRAINNE  -----------'[/size]

.
[size=18]Ziemie ukrainne peÂłne sÂą ÂśladĂłw polskoÂści. Na Rusi czerwonej,  WoÂłyniu, Podolu, w woj. beÂłskim, na BracÂławszczyÂźnie, CzernihowszczyÂźnie, w Kijowskiem - wszĂŞdzie Polacy bÂądÂź spolonizowani kniaziowie i szlachta ruska odcisnĂŞli swe piĂŞtno w historii i kulturze. PaÂłace, zamki, miasta, miasteczka, koÂścioÂły, cerkwie - obecnie czĂŞsto w zupeÂłnej ruinie - powstawaÂły z inicjatywy "polskich panĂłw", a ziemie zagospodarowywane byÂły dziĂŞki  przywilejom polskich krĂłlĂłw.  [/size]

 .



.




[size=18]Autor ksi¹¿ki (Jerzy Besala) ukoĂączyÂł studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Specjalizuje siĂŞ w dziejach Polski szlacheckiej i jest autorem kilkudziesiĂŞciu ksi¹¿ek historycznych ,m.in. „Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita”.[/size]
.
 


.
[size=18]Ksi¹¿ka ta przybliÂża dzieje, miejsca, rody i postacie ziem ukrainnych mniej wiĂŞcej do koĂąca trwania Rzeczypospolitej  szlacheckiej, niekiedy jednak autor (Jerzy Besala) wplata w narracjĂŞ  trudne wÂątki zwiÂązane z II wojnÂą ÂświatowÂą, okupacjÂą, eksterminacjÂą ludnoÂści Âżydowskiej i polskiej. Dotyka teÂż kwestii kozackiej i wpÂływu moÂłojeckich powstaĂą na los poszczegĂłlnych miejscowoÂści.
.
W dziejach ukrainnych przewija siĂŞ ponadto wÂątek bezustannych najazdĂłw tatarskich, walk wewnĂŞtrznych miĂŞdzy atamanami kozackimi, zwolennikami Rzeczypospolitej i Rosji, co doprowadziÂło UkrainĂŞ do stanu "ruiny" w koĂącu XVII wieku. SkorzystaÂła z tego g³ównie Rosja, przy³¹czajÂąc Zadnieprze  z Kijowem w 1667 roku do swego terytorium.[/size]
.
 

.

[size=18]Podobnie jak w Polsce, wyniszczajÂące wojny doprowadziÂły na Ukrainie do zrujnowania bÂądÂź zawÂłaszczenia polskich dĂłbr kultury, ktĂłre dopiero teraz sÂą powoli odnawiane lub rekonstruowane.
Ta ksi¹¿ka jest  rĂłwnieÂż cegieÂłkÂą przypominajÂącÂą o polskiej obecnoÂści i polskich korzeniach dziejĂłw Ukrainy.[/size]
.


.

.

[size=18]SkromnÂą , ale znaczÂącÂą rolĂŞ w opisie  Sokala i zdarzeĂą zwiÂązanych z koÂścioÂłem i klasztorem oo  bernardynĂłw, a takÂże koÂścioÂłem katolickim w centrum Sokala , zbudowanym przez  ostatniego proboszcza i dziekana ks. dr. Nestora Szukalskiego - powojennego kanclerza Kurii Biskupiej we WrocÂławiu , odegraÂł WÂładysÂław Pitak -  urodzony w Sokalu w czasie II wojny ÂŚwiatowej, ktĂłry dzieciĂąstwo i mÂłodoœÌ spĂŞdziÂł we WrocÂławiu, a dojrzaÂłe Âżycie  spĂŞdza w Koszalinie  jako artysta, pedagog i terapeuta – specjalista w dziedzinie technik teatralno-muzycznych, wielki miÂłoÂśnik i badacz KresĂłw  Wschodnich.[/size]
 .


.

.
[size=18]W 1604 r. wojewoda sandomierski Jerzy   Miniszech rozpocz¹³ budowĂŞ koÂścioÂła i klasztoru bernardyĂąskiego w Sokalu. KoÂśció³ zasÂłyn¹³ cudownym obrazem Matki Boskiej Sokalskiej Pocieszycielki, a klasztor bywaÂł nazywany "ruskÂą CzĂŞstochowÂą".
.
Obronny klasztor sokalski wkrĂłtce zasÂłyn¹³ z cudĂłw. Podobno podczas oblĂŞÂżenia w 1655 r. Chmielnicki zobaczyÂł na czele ÂżoÂłnierzy na murach niewiastĂŞ w jasnych szatach. PrzeraÂżony tym zjawiskiem, uprosiÂł dwoma wÂłasnorĂŞcznymi listami, iÂż wpuszczono go z 4  towarzyszami do koÂścioÂła, gdzie padÂłszy na kolana , modliÂł siĂŞ Âżarliwie.
.
KoÂśció³ i klasztor kilkakrotnie nawiedziÂły poÂżary, a jeden z nich (1843)  strawiÂł takÂże cudowny obraz i odtÂąd wierni modlili siĂŞ do kopii obrazu.
.[/size]
 


 .


 .


.
[size=18]Po II wojnie Âświatowej w 1951 r., po korekcie granicy w lutym 1951 r. Sokal przesuniĂŞto do sowieckiej Ukrainy i zakonnicy opuÂścili klasztor. Zamieniono go na szpital dla nerwowo chorych, a potem na ciĂŞÂżki zakÂład karny.
[/size]
.


.

[size=18]Niestety, i on spÂłon¹³ w 2012 roku,  prawdopodobnie na skutek zwarcia elektrycznego.  Z dawnego sanktuarium pozostaÂły osmalone Âściany. [/size]

.


.
 

.

[size=18]Badania byÂłego mieszkaĂąca Sokala WÂładysÂława  Andrzeja  Pitaka wskazujÂą, Âże rĂłwnieÂż koÂśció³ pod wezwaniem Âśw. MichaÂła ArchanioÂła w centrum miasta spotkaÂł przykry los. ZostaÂł on zamieniony po II wojnie Âświatowej na targowisko z boksami do sprzedaÂży miĂŞsa i wĂŞdlin oraz  produktĂłw pochodzenia zwierzĂŞcego, nabiaÂłu ,itp.  Na g³ównym oÂłtarzu rÂąbano miĂŞso, ale w koÂściele nie byÂło ubojni, co najwyÂżej zabijano w nim drĂłb.
.[/size]
 

.

[size=18]Dopiero interwencje, miĂŞdzy innymi WÂładysÂława Pitaka i innych sprawiÂły, Âże koÂśció³ ten w  2011/2012 roku wydzierÂżawiono wspĂłlnocie katolickiej.[/size]
.
 


.
 

.


.
[size=18]Kopia cudownego obrazu Matki Boskiej Sokalskiej. OryginaÂł,  koronowany w 1724 r.,  znajduje siĂŞ w koÂściele Âśw. StanisÂława w Hrubieszowie.[/size]
 .


.
 

.
[size=18]KoÂśció³    Rzymsko-Katolicki w Sokalu pw. ÂŚw. MichaÂła ArchanioÂła.

Uwaga: 

CzêœÌ materiaÂłu fotograficznego prezentowanego   na tej stronie  www   nie zostaÂła umieszczona  w Ksi¹¿ce  Jerzego  Besali;   tylko ma charakter wizualizacyjny do zawartych w ksi¹¿ce treÂści. [/size]

.

.


.


.

.

.

.
.


.

.

.

.

.

.

.

.

Wiersze Ryszarda Milczewskiego Bruno czytali m.in.:

WÂładysÂław Andrzej Pitak, Lech KamiĂąski, Krystyna Pilecka, Andrzej Badowski, Anna ÂŻabiĂąska, StanisÂława Schreuder, Aleksandra SÂławiĂąska, Tomasz SkowroĂąski, Jacek Maszner, Adam GĂŞgotek,
.



.

.

.

.

.

.

.


.
'